Elbette bir pusula olmayan gider pusulası, hukuki geçerliliğe sahip ticari evraktır. İşletmelerin -fatura kadar sık olmasa da- karşılaştığı gider pusulası nedir, kısaca şirketlerin vergi mükellefi olmayan ve vergiden muaf kişilere kesebileceği bir çeşit makbuzdur diyebiliriz. Şirketlerin, harcamalarını muhasebe kaydına işleyerek hem gider göstermesi hem de vergisini ödemesi bakımından işletmeyle alakalı her masrafı dikkate alması gerekir. Dolayısıyla yetkili merci nezdinde neyi, kimden satın aldığınızın önemi yoktur.
Diyelim ki; markanızın kurumsal web sitesini yapması için deneyimli ancak, şirketi olmayan bir dostunuza rica ettiniz; fakat vergi mükellefi olmaması sebebiyle fatura kesmeniz teknik olarak mümkün değil. İşte o zaman satın aldığınız hizmete dair şirket gider pusulası düzenleyip muhasebecinize ay sonunda teslim edebilirsiniz. Yine de düzenleme gerektiren durumlar bu kadarla sınır değil. Yazımızın devamında kimlere, nasıl, neden ve ne zaman kesilir gibi soruları daha da açarak ele almış olacağız.
İçindekiler:
Gider Pusulası Nedir, Hangi Durumlarda Kimlere Kesilir?
Fatura almak ve vermekle yükümlü tarafın, zorunluluğu olmayandan satın aldığı mal veya hizmetler için kestiği fatura hükmündeki belge anlamına gelir. 213 sayılı VUK Tebliği maddesinde aynen şu şekilde tanımlanmıştır: “Kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler ile birinci ve ikinci sınıf tüccarlar; bu kanun çerçevesindeki belgeleri düzenleme zorunluluğunda olmayanlardan satın aldıkları mallar ve onlara yaptırdıkları işler (gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden alınanlar hariç) için onlara imzalatılan gider pusulası düzenler.” Daha anlaşılır şekilde özetlemek gerekirse:
- Basit usulde vergilendirilen mükellefler ile ticaret yapıldığında
- Vergiden muaf esnaftan ürün veya hizmet alındığında
- Tüketiciye satılan ürünün iadesini alırken
- Bilanço sistemine göre defter tutan birinci sınıf tüccarlar
- İşletme hesabına göre defter tutan ikinci sınıf tüccarlar
- Gelir Vergisi Kanunun 18. maddesindeki istisnalardan yararlanan mükelleflere
- Serbest meslek erbaplarından yapılan arızi hükmündeki alımlarda gider pusulası devamlı hizmette ise serbest meslek makbuzu kesilmelidir.
Gider Pusulası Fatura Yerine Geçer mi?
Dekont, Gider Pusulası Yerine Geçer mi?
PTT, ödeme kuruluşları, banka yoluyla yapılan ödemelerin dekontları, imza dışındaki zorunlu bilgileri içeriyorsa gider pusulası yerine geçer. Bununla birlikte elden alınan tutarlar için mutlaka kesilmelidir. 12/02/2022’de yürürlüğe giren 318 seri numaralı VUK tebliği sayesinde işletmelerin işini kolaylaştıran durum, kanunda şu şekilde ifade edilmiştir:
“Mezkur madde kapsamında; kurumlar ve gelir vergisi mükelleflerince kazançları istisna edilen faaliyetlerde bulunanlara yapılan ödemeler gider pusulası ile belgelendirilmekle esas olmakla birlikte, ödemelere ilişkin banka dekontunda imza hariç bulunması gereken bilgiler yer alıyorsa gider pusulası yerine geçebilecektir.”
Gider Pusulası Nereden Alınır?
Gider Pusulası Ne Zaman Düzenlenir?
Gider Pusulası Düzenleme Sınırı Var mı?
Gider Pusulasında Hangi Bilgilerin Yer Alması Zorunlu?
Gider Pusulasında KDV Olur mu?
Gider Pusulası Nasıl Kesilir?
- Gider pusulası netten brüte hesaplama bir örnekle şöyle açıklanabilir;
Bir web sitesi hizmetini net 20.000 TL üzerinden aldığınızı varsayalım. Ama vergiyi hesaplarken brüt değeri bulmak gerekir. Hizmet alımı sınıfına girdiği için gelir vergisi stopaj oranı %20 olacaktır. Buna göre; net tutarı brüte çevirirken; stopaj oranı %100-%20=%80=0.80 olarak bulunur.
20000÷0.80=25.000 TL brüt sonucu çıkar. Yani web sitesi için 20.000 TL ödeme yaparken 25.000-20.000=5.000 TL gelir vergisine ayrılmış olur. Gelir vergisi stopaj oranı, gelir vergisi tutarı, kesinti toplamı ve ödenecek tutar aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi ayrı ayrı gösterilmelidir:
- Esnaf muaflığından yararlanmayan kişilere belge düzenlenecek ise dikkat etmenizde fayda olan bir diğer nokta da işleri kime, ne kadar süre yaptırdığınızdır; buna göre gider pusulası, serbest meslek makbuzu veya bordro olmak üzere farklı belgeler gerektirir.
İşletmenizin ihtiyaç duyabileceği tüm e-belge çözümlerini sunan BirFatura’nın kullanımı kolay ön muhasebe programını da deneyebilir, aynı zamanda e-fatura/e-arşiv faturalarınızı da tek tıkla kesebilirsiniz. Gider pusulası dahil tüm gelir-gider takibi işlemlerini, kasa/banka ekleme, cari takibi, çek-senet ekleme, ödeme takvimi oluşturma özellikleri sayesinde muhasebe kayıtlarını daha kolay yönetebilirsiniz.
