Faturada Tevkifat Nedir, Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Satış yapınca, ticari faaliyete konu olan verginin tamamını her zaman faturayı kesen ödemez; ilgili vergiden tevkifat yapılarak tevkifatlı fatura düzenlenir. Yani bazı vergiler, satıcı ve alıcı arasında bölüşerek ödenmiş olur. Kimi zaman tevkifat hesaplama işletmeler için oldukça kafa karıştırıcı gibi görünebilir, ancak tevkifat listesinde sektöre karşılık gelen tevkifat oranlarına göre fatura düzenlediğiniz takdirde oldukça kolay. Öte yandan Gelir Vergisi ve Katma Değer Vergisi mevzuatında tevkifatlı faturaya dair bölümler yer alsa da daha anlaşılır olması amacıyla tevkifat hangi durumlarda uygulanır, tevkifatlı faturayı kimler keser gibi konuları özetlemeye çalıştık.

Tevkifat Nedir?

Tevkifat, kelimesi maddi kesinti anlamına gelir. Faturada tevkifat ise vergideki bölüşme ve kesinti yapmayı ifade eder. KDV, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Veraset  ve İntikal Vergisi olmak üzere 4 vergiye tevkifat uygulanabilir.

KDV Tevkifatı, kanunda belirli malların alım satımı veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alıcılardan bazen tamamı bazen de kanunda belirlenen oran kadar kesinti yapıldığını gösterir. Bu kesinti, satıcı yerine vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine beyan edilerek ödenir. Mükellefler arasında KDV’nin bölüşülmesi bazı durumlarda tam, bazılarında ise kısmi olarak yapılır. Tamamının alıcı taraf tarafından ödenmesi tam tevkifat; bir kısmı olduğunda ise kısmi tevkifat adını alır: Tam tevkifat olduğu faturalarda 10/10 şeklinde gösterilirken, kısmi ise 2/10, 3/10, 4/10, 5/10, 7/10, 9/10 gibi sektöre ve verilen hizmete göre değişen değerler alabilir.

Gelir Vergisi Tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde belirtilen gelir türleri üzerinden, Bakanlar Kurulu tarafınca belirlenen oranlarda yapılan kesintiye denir. Gelir Vergisi tevkifat oranlarına buradan ulaşabilirsiniz. Gelir ve Kurumlar Vergisi tevkifat oranları yüzdelik olarak gösterilir.

Kurumlar Vergisi Tevkifatı, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre kurumların tam ve dar mükelleflere yaptıkları ödemelere istinaden düzenlenen tevkifatlı faturalarda söz konusudur.

Veraset ve İntikal Vergisi Tevkifatı, veraset ve intikal vergisi konusuna giren hak sahiplerinin yetkili mercilere belge ibraz etmemesi sonucu ödedikleri vergiye yapılan tevkifattır.

Tevkifatlı Fatura Kesmek Zorunda Olanlar

Kimler tevkifat yapar, tevkifatlı faturayı kimler keser gibi sorulara verilecek yanıtlar gerçekten oldukça uzun. Bölümlere ayırmak daha anlaşılır olacaktır:

KDV Tevkifatı Uygulayanlar

• Genel bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Bankalar
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Kamu iktisadi teşebbüsleri
• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil tüm borsalar
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar
• Yüzde 50’den fazla hissesi doğrudan yukarıda olan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan kurum, kuruluş ve işletmeler
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler.

KDV Tevkifatı Nelere Uygulanır?

Tevkifatlı Faturada KDV’yi Kim Öder?

Tam tevkifat yani 10/10 oranına konu olan hizmetlerde, hizmeti veren KDV mükellefi, alan KDV mükellefi değilse, gerçek usulde KDV mükellefi olmayan taraf ödeme yapar. Kısmi tevkifata konu işlemlerde oran doğrultusunda paylaşılır.

Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulayanlar

Aşağıdaki kuruluşlar gelir vergisinden kesinti yapabilir:

• Kamu idare ve müesseseleri
• Sair kurumlar, ticaret şirketleri
• İktisadi kamu kurumları
• İş ortaklıkları
• Vakıflar
• Dernekler
• Kooperatifler
• Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri
• Yatırım fonu yönetenler
• Gerçek gelirini beyan etme mecburiyeti olan ticaret ve serbest meslek erbabı
• Zirai kazançlarını zirai işletme hesabı veya bilanço esasına göre kayıt altına alan çiftçiler

Gelir Vergisi tevkifat oranlarını görüntülemek için gib.gov.tr/node/84143 adresini ziyaret edebilirsiniz.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı Fatura, faturanın içerisinde yer alan verginin, satıcı ve alıcı arasında paylaşıldığını belgeleyen fatura türüdür. Düzenlenen faturalara konu olan faaliyetler çeşitli sebeplerle iade edilmek istendiğinde tevkifatlı iade faturası kesilerek yapılabilir.

Tevkifat Hesaplama Nasıl Yapılır?

Tevkifatlı fatura hesaplaması verilen hizmetin KDV tevkifatına göre yapılır. Örneğin; tevkifata tabi bir sektörde 1500 TL tutarında satış yaptığınızı ve verdiğiniz hizmetin tevkifat oranının 5/10 olduğunu varsayalım. Faturaya %18 KDV tutarı 270 TL olacaktır; böylece genel toplamı ise 1770 TL olarak hesaplanır. 

Normalde bu satış için 270 TL KDV ödemeniz gerekirken tevkifat oranı 5/10 olduğu için bu hizmetin KDV tutarının yarısından alıcı sorumlu olur. Yani 270 TL’lik KDV tutarının yarısı olan 135 TL’si size, kalan 135 TL’lik tutar alıcıya yüklenir. Bu durumda faturanın tahsil edilecek tutarı toplam 1635 TL olur. Geri kalan 135 TL (KDV tevkifatından kalan) alıcı tarafından KDV 2 beyannamesinde beyan edilir.

Tevkifatlı fatura düzenlemeniz gerekip gerekmediğini, hangi oranların geçerli olduğunu öğrenmek sonrasında vergi dairesi ile problemler yaşamamak adına oldukça önemlidir. Tabi ki detaylı bilgi için mutlaka mali müşavirinize de danışmalısınız. 

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Hem e-arşiv hem de e-fatura mükellefi olanlar zorlanmadan tevkifatlı fatura kesebilir. e-Arşiv ve e-fatura tevkifatta oranların sisteme yüklü olması işinizi daha da kolaylaştırır. Tüm fatura kesme programlarında prosedür oldukça benzerdir. Özel entegratör programları, GİB portal gibi elektronik fatura kesebileceğiniz platformlar sayesinde zahmetsizce tevkifatlı fatura ve tevkifat iade faturası düzenleyebilirsiniz. Burada özel entegratör sistemini açıklarken BirFatura programını örnek verdik.

e-Arşiv/e-Fatura Tevkifat Nasıl Kesilir?

• Yeni fatura sayfası açtıktan sonra tevkifat türünü belirtmelisiniz. Hizmet/mal/ürüne tevkifat türü eklemek için faturaya konu olan ürünü bularak sağındaki “Düzenle” butonuna tıklayın.

• Açılan pencereden “Detay” sekmesine tıklayıp “Tevkifat Türü” alanından uygun olanı seçtiğinizde oran otomatik gelecektir; ardından “Kaydet” tuşuyla kaydedin.
• Üründeki tevkifatı kaydettikten sonra standart şekilde fatura oluşturmaya devam edebilirsiniz. “Satışlar” sekmesinden “Fatura Oluştur” butonuna tıklayın. “Gelişmiş Fatura Sayfasını Aç” kısmından fatura tipini “Tevkifat” seçin.
• Faturadaki alıcı bilgisi, KDV, birim fiyat vb. tüm zorunlu alanları girerek kaydedin. Böyle taslak faturanız hazır olacaktır.
• “Faturalar” sekmesinde tüm taslak faturaları görüntüleyebilirsiniz, ilgili taslağın solundaki kutucuğu işaretleyerek “Seçili Faturaları e-Fatura Yap” butonuna tıkladığınızda tevkifatlı faturanız onaylanarak alıcısına iletilmek üzere GİB sistemine gitmiş olacaktır.

Okuma Önerisi: e-Arşiv Fatura Nasıl Kesilir?

e-Fatura Nasıl Kesilir?

İade Faturası Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı İade Faturası Nasıl Kesilir?

Dijital fatura kullanıcısı iseniz tevkifat iadesini de kolaylıkla yapabilirsiniz. Herhangi bir sebeple tevkifatlı mal ya da hizmeti iade etmeniz gerektiğinde ilgili satış faturasına istinaden iade faturası düzenlemeniz gerekir:

• BirFatura panelindeki “Satışlar” bölümünden “Fatura Ekle” sayfası açın; fatura senaryosu seçerken “Temel Fatura”ya basın. Buradaki “Gelişmiş Fatura Sayfasını Aç” bölümünden fatura tipini “Tevkifat İade” şeklinde seçin.

• Zorunlu alanları doldurun.
• İade yapılacak satış faturasındaki ürünü Mal/Hizmet bölümüne girin, “İade Bilgileri” bölümüne tıklayın.

• Açılan penceredeki “İade Edilen Mal Oranı” faturaya konu olan tevkifat oranına karşılık gelir, hangisi ise onu yazdıktan sonra KDV oranını yazıp “Tamam”a tıkladığınızda otomatik hesaplanacaktır.

• Son olarak taslağı “Kaydedin” ve “Faturalar” sekmesinden kontrol edip, onaylamak için “Seçili Faturaları e-Fatura Yap” butonuna basın.

Nasıl yapıldığını aşağıdaki görsele tıklayarak izleyebilirsiniz:

KDV Tevkifat Sınırı 2023’te Kaç TL Oldu?

Sektöre göre değişiklik gösterir. Bazı sektörler için 2022’deki 2000 TL sınırı değiştirilmeden 2023’te de aynı bırakılmıştır. Buna göre satılan mal/hizmetin satış fiyatı KDV dahil 2000 TL’yi geçmiyorsa söz konusu KDV tevkifatı uygulama zorunluluğu yoktur, tevkifatsız kesilirse herhangi bir cezai işlem uygulanmaz.

Tevkifatlı Kesilmesi Gereken Faturanın Tevkifatsız Kesilmesi

Tevkifatlı faturalar normal bir şekilde düzenlenirse iptal ettirip yenisinin düzenlenmesi daha doğru olacaktır. Ancak iptal süresi geçtiyse iade faturası düzenlemesi için de mutlaka talepte bulunulmalıdır, çünkü tevkifatlı kesilmesi gereken fatura tevkifatsız kesilirse her fatura için özel usulsüzlük cezası ve vergi ziya-ı cezası kesilir. Esas sebebi tevkifatlı kesilen faturalarda tevkifat tutarlarının alıcı ve satıcı açısından; faturayı kesen (satıcı) KDV 1 beyannamesinde tevkifatlı işlemler butonuna yazması gerekirken yazmamıştır. Fatura alıcısı ise KDV 2 beyannamesinde beyan etmesi gereken tutarı beyan etmemiştir. Bu durum kanunun karışılıklı kontrol ilkesine aykırı olması sebebiyle cezai müeyyideler uygulanması kaçınılmazdır.

Tevkifatlı Alınan Malın Satışında Tevkifat Uygulanır mı?

Tevkifatlı alınan malın satışında tevkifat uygulanmaz, ancak malı satarken tevkifata tabi hizmet ile birlikte satıyorsanız sadece hizmete tevkifat uygulanır.

Tevkifat Nasıl Ödenir?

Tevkifatlı faturayı düzenleyen için KDV 1 beyannamesinde gerekli yerler doldurularak kendine düşen tevkifat tutarı beyan edilir. Fatura alıcısı için ise KDV 2 beyannamesinde beyan edilerek düşen tutar ödenir.

Tevkifatı Kim Öder?

Fatura tam tevkifatlı ise (10/10) fatura alıcısı tarafından ödenir, kısmi tevkifatlarda ise paylaşılır.