İster mikro ister makro düzeyde ihraç ve ithal ettiğiniz malları GTİP numaraları olmadan gümrükten geçirmeniz pek mümkün olmaz. Bütün ülkeler için geçerli olan bu durum Dünya Gümrük Örgütü’nün gümrüklerdeki mal sevkiyatını kontrol etmek, envanter çıkarmak ve vergilendirme işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla ürünlere getirdiği numaralandırma sisteminden kaynaklanır. Dolayısıyla bu yazıda; ETGB, proforma, alış ve satış faturalarınızı hazırlarken sıklıkla karşınıza çıkacak GTİP numarası nedir, nasıl öğrenilir incelemeye aldık.
İçindekiler:
GTİP Nedir, Ne İşe Yarar?
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu anlamına gelen GTİP, yani HS Code; Türk Gümrük Tarife Cetveli’ne göre numaralandırılan 12 haneli rakamlardır. Her ürüne özgü bir GTİP kodu olması sayesinde uluslararası ticaret kapsamında tanım ve ayrıştırma daha kolaylaşırken gümrük vergisi hesaplamaları da yapılır. Kodların taşınan ürün hakkında detaylı bilgi vermesine ek olarak taşıma sırasında alınacak önemler konusunda da gümrük noktaları haberdar olmuş olur.
Evrensel olan GTİP kodlamasının esası Dünya Gümrük Örgütü’nün Armonize System’ine dayandığı için orijinal adı The Harmonized Commodity Description and Coding Systems (Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi) olarak geçer. Türkiye’deki sorumlu kuruluş ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’dır. Kodların her biri belirli mantık çerçevesinde ürün gruplarını başarıyla sınıflandırır.
Yalnızca Türkiye’de 12 haneli olan GTİP no, diğer ülkelerde farklı sayıda olabilir. Dünyadaki Armonize Sistem 21 bölümlü 96 fasıldan oluşur. Fasıllar ikili kodlara ayılırken her fasıl ise dörtlü pozisyonlara ve her pozisyon da altılı alt pozisyonlara bölünür. Ancak ilk 6 hanesi tüm dünyada ortaktır. Yani ilk altı kod her ülkede aynı ürünü tanımlar. Buna karşın ülkeler farklı istatistik ihtiyaçları nedeniyle 6’lı kodu aşarak yüksek sayıda haneler kullansa da Türkiye’nin ilk sekiz rakamı AB ülkeleri ile aynıdır. Buna göre GTİP numarası içerisinde yer alan rakamların ne anlama geldiğini aşağıdaki gibi açıklamak mümkündür:
- İlk 4 sayı ürünün pozisyonudur.
- İlk 6 sayı, Dünya Gümrük Örgütü’ne üye ülkeler tarafından kullanılan Armonize Sistem Nomenklatür Kodu’dur (AS).
- 7. ile 8. basamak, AB ülkelerinde kullanılan Kombine Nomenklatür Kodu (CN code)’dur.
- 9 ve 10. rakamlar vergi pozisyonunu ifade eder; milli alt açılım kodu adı da verilir.
- 11 ve 12. sayılar ise Gümrük Tarife İstatistik Kodu’dur.
GTİP Numarası Nasıl Bulunur?
Sayısı neredeyse yüz binleri bulan GTİP kodlarını öğrenmenizi kolaylaştıran birçok platform sunulmuştur. GTİP sorgulaması yaparken aynı kaynak yerine birkaç farklı veri tabanı tercih etmenizde oldukça fayda vardır. Ürün gamınızda yer alan malların kodlarını doğru bir şekilde bu araçlardan aramalı ve not etmeli, emin olduktan sonra faturaya yazmalısınız. GTİP numarası sorgulamak için aşağıdaki bağlantıları tıklayabilirsiniz:
GTİP Kodu Zorunlu mu?
GTİP numaralarının faturalara ve proformalara yazılması zorunludur. Yanlış yazılan veya hiç yazılmayan faturalar nedeniyle gümrükte cezai yaptırımlar, malın alıkonulması ve KDV iadesi alamama gibi durumlarla karşılaşılabilir.
e-İhracat faturalarınızı BirFatura ile zahmetsizce kesin.
